"À ơi!
Một con cò thôi,
Con cò mẹ hát
Cũng là cuộc đời
Vỗ cánh qua nôi."(Chế Lan Viên)
Có ai lớn lên mà chưa từng nghe một lời ru?
Và đã có bao nhiêu lời ru trong cuộc đời mỗi con người?
Những lời ru được lặp đi, lặp lại đã trở thành một phần không thể thiếu trong mỗi chúng ta.
Tôi còn nhớ, ngày xưa ba tôi thỉnh thoảng lại ru con những câu thật hóm rằng:
U..ù ...u cha ru con ngủ
Cha đợi mẹ con về cha cú cái chơi !
Tôi buồn cười hỏi ba về lời ru ấy là của ba hay của dân gian, ba cười hiền không nói. Rồi chờ má lâu về ba lại ngân nga:
Con mèo nằm bếp so ro
Ít ăn thì lại.... ít lo ít làm
Con ngựa đi Bắc về Nam
Nhiều ăn thì lại... nhiều làm nhiều lo!
Ba đang nghĩ về má hay đang cảm thương cho những phận người long đong?
Có đôi khi ba đọc những câu chỉ là sự chắp vần vu vơ khiến tôi nghi ngờ về sự ra đời của nó:
Con mèo con chó có lông
Cây tre có mắt, nồi đồng có quai.
Toàn những điểu hiển nhiên! Nhưng âm điệu ngọt ngào của lời ru đã vỗ về chị em tôi và có lẽ bao thế hệ ấu thơ nhẹ nhàng chìm vào giấc ngủ êm đềm bằng cách như thế. Thử nghĩ, nếu thiếu nó, liệu tâm hồn con người sẽ cằn khô tới mức nào?
Những lời ru ngẫu hứng của ba - rất hiếm hoi - đã theo tôi đi suốt thời thơ ấu cho đến tận bây giờ, và tôi lại ru con bằng những câu ca ngày xưa ấy.
Ai có thể thống kê hết những lời ru và âm điệu lời ru của từng vùng miền trên đất nước này?
À...á...à...mẹ ơi đừng đánh con đau
Để con bắt ốc... hái rau mẹ à..ờ... nhờ!
Nghe tội nghiệp làm sao! Những người mẹ mượn lời con để nhắc mình đừng vì cuộc mưu sinh nhọc nhằn, vất vả mà hành hạ con cái.
Cả những câu không giải thích được nghĩa, cũng đi vào tiềm thức của hết thế hệ này đến thế hệ khác
À..á..à..ơi em tôi buồn ngủ buồn nghê
Con tằm chín đỏ, con dê mọc ọc...sừng
Mọc sừng thì mọc a...trên... ên...lưng
Đừng mọc con mắt á..à..nó sưng lu ..ù...bù...
À..á..à..ơi em tôi buồn ngủ buồn nghê
Buồn ăn cơm nếp..ớ..ơ..cháo kê thịt gà
Em tôi buồn ngủ a...a..buồn ngà
Buồn ăn cơm nếp...a...thịt gà cháo...kê
Thật là vô nghĩa một cách có nghĩa!
Có lẽ lời ru nhiều nhất vẫn là lời ru mượn hình ảnh con cò:
Con cò đi đón ...cơn mưa
Tối tăm mù mịt...ớ..ơ ai đưa cò..ó..ò về
Cò về thăm quán... cùng quê
Thăm cha, thăm mẹ...cò về thăm...ằm ...ăm anh!
Con cò con vạc con nông
Sao mày dẫm lúa...nhà ông hỡi ...cò
Không, không! tôi đứng... trên bờ...
Mẹ con nhà vạc..đổ ngờ cho..ò..tôi
Chẳng tin thì... ông đi đôi...
Mẹ con nhà nó còn ngồi ở...ờ..kia
Con cò con vạc con nông
Ba con cùng béo, vặt lông con ...on...nào...
Vặt lông con mụ cốc cho tao
Tao nấu, tao nướng...tao xào..tao...ào ăn
Con cò là hình ảnh hóa thân của người mẹ, người vợ tần tảo khuya sớm, thủy chung, nhân hậu. Con cò là chứng nhân và cũng là nạn nhân của những tranh cãi trong cuộc sống lắm đôi co, bắt nạt ,đè nén, bất công...
Lời ru là một cách thoát li gian khổ nhọc nhằn, lam lũ mà thường của người mẹ muốn trải lòng với con, mẹ chỉ cần con biết nghe, đừng căn vặn, tìm hiểu ngọn nguồn ý nghĩa sâu xa:
Ví dầu cầu ván đóng đinh
Cầu tre lắt lẻo gập ghềnh khó...ò ..o...đi
Khó đi mẹ dắt con đi
Con đi trường học mẹ đi...trường đời...!
Ba không còn nữa, mẹ cũng chẳng thể hát ru được nữa nhưng lời ru vẫn còn đây. Lời ru là di sản văn hóa phi vật thể, nhưng sẽ không có giá trị nếu nó chỉ được xếp hạng mà không thường xuyên sử dụng! Lời ru nào cho em, lời ru nào cho tôi? Xin được nâng niu và giữ gìn !
BÌNH LUẬN
Ôi lời ru ! chị ơi hay lắm.
Em có cả 1 "bụng" lời ru, khi mẹ em còn trên gian thế , bà đã hát ru em .Đến khi Bà hát ru những đứa em của em, em thuộc lòng rất nhiều.Em cũng có hát ru cho mấy đứa em nhỏ của em. Chẳng hạng:
Ầu... ơ Một mai ai chớ... (ơ) bỏ ai,
Chỉ thêu nên gấm(là) sắc mài (kim) nên kim,
Núi sao, núi chẳng có (à) chim,
Để anh vác ná (là) đi tìm (cao) núi cao,
Sáng trăng, sáng tỏ (là)vườn đào
Ba cô đứng đó (là) cô nào (chưa) chồng chưa,
Hai tay, cầm bốn trái dưa,
Trái ăn trái để (là) trái đưa(chàng) cho chàng,
Trên tay cầm quyển(là quyển) sách vàng,
Lật ra xem thử(là) hai hàng (hay) thật hay:
Chiều chiều ông Lự (là)đi cày,
Trâu mang gãy ách (là) khoanh tay (bờ) ngồi bờ,
Ngồi bờ, ngồi tại (ơ)góc bờ,
Trâu mang gãy ách(là) bao giờ (hay) không hay.
(là) giờ bao giờ, à ..ơi...
Hoặc:
Chiều chiều quạ nói (diều) với diều,
Vường cau kia rậm(là) thật nhiều (con) gà con,
Gà con, bươi rác (là) bươi rơm,
Em tôi còn nhỏ (là) đòi cơm (ngày) tối ngày...
Và:
Tiếc tiền, mẹ mua lóng mía hư,
Tiếc bạt mẹ cưới (là) con dâu (tình ..ơi) thất tình...
Rồi:
Con chim xanh, ăn trái (mà) khổ qua,
Nuốt vô thời đắng(mà) nhả ra (cười...chớ) bạn cười...
....
Ôi , em còn thuộc nhiều lắm chị Loan ơi !
Lời ru đó em còn nghe nhiều ở quê em khi ru trẻ ngủ, nhà nào có trẻ con là có lời ru. Nó được truyền khẩu qua nhiều thế hệ, không biết tác giả và thời khắc ra đời... bây giờ, còn rất ít lời ru đó, mà ở quê may ra mới có. Chắc Lời Ru sẽ là huyền thoại trong tương lai, tiếc thât. !Những bà mẹ trẻ bây giờ ru con bằng tân nhạc hoặc cải lương, không biết ru con, thậm chí còn mở CD & VCD . Thế hệ trẻ sau này lớn lên không biết lời ru là gì!
Nhân đây em tặng bài thơ này:
QUÊ MẸ ĐẦU VOI
Quê mẹ Đầu Voi của ta ơi !
Nơi đã hằn lên tiếng ru hời,
À ơi ! con ngủ say giấc mộng
Giấc mộng chìm trong bóng trăng rơi.
Quê Mẹ chiều Xuân nắng thênh thang,
Ngàn hoa tươi sắc thắm mơ màng,
Đôi bướm chập chờn tung cánh mỏng,
Cánh én chao nghiêng giấc mộng vàng.
Quê Mẹ, Hạ về trong nắng hanh,
Cánh phượng tô son thắm trên cành
Dòng sông in bóng hàng tre rũ.
Ve sầu thả nhịp điệu liên thanh.
Quê mẹ chiều Thu gió heo may,
Khói lam xanh biếc nhẹ nhàng bay,
Nhà ai cuối xóm mờ sương khói,
Lá trúc ngoài sân khẽ rơi, rơi.
Quê Mẹ chiều Đông lấc phấc mưa,
Mây trôi che khuất ánh trăng mờ,
Tiếng con cuốc cuốc hồn non nước,
Ngoài hiên nhỏ giọt suốt đêm khuya.
Quê Mẹ Đầu Voi hết bốn mùa,
Mẹ ru- con ngủ đã chán chưa ?!
Lời ru huyền thoại ngày xưa đó,
Ru ngủ đời ta mãi say sưa…
March,2012-Quê mẹ đầu voi,La Tinh
Để Huynh thử lại xem sao.
Củng không đi hết mấy lời mẹ ru...
Giá trị của lời ru vĩ đại và bền vững lắm!
Bạn làm mình nhớ lại một bài của má mình hay lầm bầm la tụi mình khi tụi mình quậy phá,
Là chửi thay lời ru...
Đẻ tụi bây ra: Uổng tiêu uổng nghệ uổng rễ chùm quân
Uổng công tuột quần trèo lên trụt xuống.
Hồi nhỏ mình nghĩ sao má lại nói bậy thế nhỉ?
Té ra bà diễn đạt để kể công lúc bà đi sinh tụi mình ra!
Qua thăm bạn và làm quen bạn nè.
loan ui!nhiu khi cung thay bun nhi.
con va mat
sao cuoc song cu fai nhu vay nhi?
chuc ban lam tot cong viec tuan moi nhe!
Sao mày dẫm lúa...nhà ông hỡi ...cò
Không, không! tôi đứng... trên bờ...
Mẹ con nhà vạc..đổ ngờ cho..ò..tôi
Chẳng tin thì... ông đi đôi...
Mẹ con nhà nó còn ngồi ở...ờ..kia
Con cò con vạc con nông
Ba con cùng béo, vặt lông con ...on...nào...
Vặt lông con mụ cốc cho tao
Tao nấu, tao nướng...tao xào..tao...ào ăn"
Mẹ ru mình và mình ru con- vẫn những câu hát ru ấy - Hôm nay nghe lại mà bao kỉ niệm ùa về chị nhỉ!
"Nắng chia nửa bãi chiều rồi
Vườn hoa trinh nữ xếp đôi là sầu
Sợi buồn con nhện giăng mau
Em ơi hãy ngủ anh hầu quạt đây ...
Lòng anh mở rộng quạt này
Trăm con chim mộng về bay đầu giường..."
..........
Có thể lời ru dành cho bạn đang ở nơi đây...!
Và cũng thật đáng thương cho ai đã quên những lời ru ấy.
Em chúc chị cuối tuần vui vẻ nhé! Mạng nhà em giờ lại chạy ngon, em sẽ thường xuyên ghé qua nhà bác đấy!
Nóng quá!
Huynh qua nghe ru, rồi phải thư giãn bằng nước vòi hoa sen thôi!
Muội ở gần biển, nên đi rta đó mà nghe sóng, ngắm hải âu, bì bõm, và chung niềm vui sảng khoái của già trẻ lớn bé trên bãi biển đi!
Chà, một con mực nướng, vại bia. Nhâm nhi, ngắm nhìn các cháu, các cô, các bà, các ông, và...các em
ban ui chung ta luon hoai niem ve tuoi tho
rui con cua chung ta se hoai niem ve chung ta
voi ba me hien dai,can nha tien nghi
fong an khang trang rong rai....co chung ko biet den chiec vong dau nhi
va ca tieng ru nua chu
,ban da tung ru con minh chua nhi.
ban ui,roi chung ta cung se tro thanh hinh anh dep trong ki uc cua chung
dung ko ban.
cuoc song luon doi moi tung ngay
co le chung ta co gang giu gin duoc chut nao hay chut ay
dieu gi mat se mat,se lai co nhung dieu moi me thay the....
Huynh chẳng hiểu sao Muội lại không hiển thị trên trang của Huynh! Chỉ có Muội và Yahoo biết điều đó thôi.
Chúc Muội một đêm an bình, thả hồn trong hoài niệm về những lời ru thuở thiếu thời!
Bồng bềnh trong kí ức về những lời ru, chắc chắn lòng sẽ thư thái, và sẽ có một giấc ngủ thật dịu êm!
http://blog.yahoo.com/samvanbinh/articles/148492/category/N%E1%BB%97i+ni%E1%BB%81m+TH%C6%A0...+th%E1%BA%A9n
Đến lần sau em nuôi con trai, nó khó tính lắm. Lúc nào cũng bồng trên tay đi ra đi vào, đi lên cầu thang rồi lại đi xuống, vừa đi vừa ru mà nó có ngủ cho đâu.
Hihi. Em hay ru cái bài: Con ong làm mật yêu hoa....Em ru con cũng không đến nỗi nào. Thế mà có hôm em buồn ngủ trước con.Sau này nó biết nói rồi, vẫn thích nghe mẹ hát ru và vẫn không ngủ. Có lúc em ru đến câu: Con cá bơi yêu nước con chim ca....rồi ngủ gật. Thế là nó tiếp: yêu đời.
Lần đầu ghé thăm! Hy vọng ko làm bạn phật ý!
“Chim quyên xuống đất ăn trùn
Anh hùng lỡ vận lên rừng đốt than”
Trong lời ru của Mẹ có hình bóng que hương ngàn đời yêu dấu, có thân phận con người và dân tộc, có lương tâm và đạo lí - tất cả những tinh hoa của bao đời hội tụ lại. Thế hệ những người lớn bây giờ thật may mắn khi còn được thụ hưởng tài sản văn hóa vô giá ấy! Và thật tội nghiệp cho những cô chiêu cậu ấm đang độ tuổi nhi đồng hiện nay ở các đô thị không có được điều đó. Được nuôi bằng bơ sữa, thuốc bổ, games, nhạc hiện đại...và những người giúp việc - nhưng không được nuôi bằng cái bầu vú thiêng liêng của MẸ và nguồn sữa tinh thần từ những lời ru!
Tiếc lắm thay! Các bà mẹ trẻ (chủ yếu là ở các đô thị) đang tước đi của con mình cơ hội làm hậu duệ dân Việt chính hiệu!