Hoa mua Truông Bồn

Truông Bồn
Chiến thắng  và huyền thoại

HOA MUA TRUÔNG BỒN

 (Tưởng niệm liệt sĩ hi sinh ở Truông Bồn 31/10/1968)

 Hoa mua tím ngát Truông BồnMột thời rực lửa, hoa còn nơi đây.Trên bom dội, dưới đạn càyHoa tinh khiết, vẫn nở đầy lối đi!Đoá hoa đau phút biệt li,Đồng đội lần lượt mãi đi chẳng về.Hoa mua vẫn vẹn câu thềDù tan rã cánh, tím tê tái lòng!Truông Bồn lòng đất mênh mông,Hoa mua không bán thuỷ chung đợi chờ.Ngày về, tỉnh một giấc mơHoa mua dâng viếng người xưa không về!

                             29/10/2012

Sương khói quê nhà

 "Sương khói quê nhà"
    Quen với văn phong hồn nhiên, trong sáng của Nguyễn Nhật Ánh khi kể  chuyện tuổi thơ, sẽ ngỡ ngàng và thú vị với  tạp văn rất có duyên cho nhiều đối tượng của cây bút này. Đọc “Sương khói quê nhà” như được trò chuyện mặn mà với nguồn đề tài mở và một phong cách đa hệ.Nguyễn Nhật Ánh (NNA) có một lối vào chuyện rất giỡn chơi.    Một lần đi qua chợ quê, nghe thoảng bay trong gió một làn hương ấm áp quen thuộc và gần gũi, thế là hắn quay xe đi tìm bằng được. Và rồi một rổ thị của bà lão được mua về. Kỉ niệm sống dậy. Hắn kể, ngày bé khi hít hà chán, thị mềm bóc ăn, tách vỏ thị thành nhiều cánh xếp lên tường dán thành những bông hoa. Để cho mỗi mùa thị trên những bức vách và  những cánh cửa của các ngôi nhà trong làng bỗng xuất hiện vô số những bông hoa vàng, rồi người ta cứ để mãi…như một sự trang trí tự nhiên, bình dị rất thôn dã.

    Đoản văn “Bà ơi, bán cho một lon nén”(nén là loại củ nhỏ thuộc họ hành, có màu trắng như tỏi, chữa nhiều bệnh, nhất là cảm mạo), tác giả đã bày tỏ cảm xúc về cái cách mua bán ước chừng gợi lên không gian mua bán cổ xưa. Nó vừa dân dã vừa thân thuộc của làng xóm, chỉ xem chuyện mua bán là cái cớ để đong cho nhau những sẻ chia rất ấm áp tình người. NNA đã cảm được cái tình người trong cử chỉ của bà bán củ nén khi vun cho lon nén đầy thêm một tí, nó không giống cái kiểu kinh doanh lạnh lùng khi người ta bắc lên cân, tính toán sòng phẳng theo mũi kim nhích trên bàn cân.    Và ta cảm động khi nghe “Tuổi thơ tôi có thằng Lợi sứt”. Ai cũng sẽ gặp lại kỉ niệm của mình trong hồi ức rất trẻ con của tác giả. Chỉ là một chú Dế lửa chọi hăng máu riêng Lợi có, mà lũ bạn tìm mọi cách để thầy giáo phát hiện trong giờ học, và tịch thu chú Dế ấy. Cuối cùng ai cũng phải trả giá bằng những giọt nước mắt xót xa khi thầy giáo mải giảng bàì để chiếc cặp to đùng vô ý đè bẹp hộp diêm làm chết chú Dế lửa - niềm tự hào của Lợi và thèm khát của lũ trẻ . Tiếng khóc nức nở của Lợi sứt trong đám tang Dế lửa như bắt đền người lớn đánh cắp cảm xúc tuổi thơ. Day dứt và ám ảnh!

    Trong “Buồn vui nhà văn kí sách”, tác giả ngộ ra một điều: không phải chỉ tác giả đem đến niềm vui cho độc giả, mà chính độc giả giúp nhà văn hiểu được chân giá trị những chữ kí của mình. Bởi thông điệp nắn nót trên từng trang sách chưa chắc đã thẩm thấu lòng người, như  tâm hồn ngây thơ đang đau đớn bên giường bệnh kia, bằng lời chúc “Chú chúc cháu mau chóng bình phục” khi em bé nhận được sách do chính tác giả kí.    Dí dỏm và hài hước trong “Dẫn tình yêu đi xem bóng đá”.Ai chưa yêu dù có vụng về đến mấy cũng sẽ khó mà thất bại khi túm được một kinh nghiệm rất độc chiêu trên con đường chinh phục trái tim. Bởi khi xem, người mà ta khó tỏ tình nhất sẽ bất ngờ ôm chầm lấy ta khi đội nhà sút tung lưới đội bạn để cùng hoan hỉ niềm vui chiến thắng. Hoặc khi đội nhà chẳng may lép vế, người ấy sẽ gục đầu lên bờ vai ta nức nở, tiếc nuối…Ôi khoảng cách! Xem ra bóng đá đúng là có sức mạnh vạn năng, kể cả việc kết nối trái tim!    Rất chỉ lí cái kinh nghiệm hành hạ các đức ông, qua tâm sự “Chở vợ đi shopping”. Sau một hồi kể bao nhiêu là cái kì cục của các quý bà, nào là vào siêu thị xem đã đời rồi mới nảy ra ý định mua gì, trong khi đàn ông biết mình cần mua gì mới vào siêu thị. Thế nên quý ông mới váng đầu, hoa mắt chóng mặt khi lẽo đẽo theo quý bà hết gian hàng này đến gian hàng khác. Và cuối cùng rút ra “chân lí”: Những người vợ thông minh nếu muốn trừng phạt đức ông chồng về tội trăng hoa chẳng hạn, chẳng cần gây gổ hay cấu xé làm gì cho hao hơi tốn sức cứ thỏ thẻ nhờ ông chồng xách giỏ theo mình vô chợ hay vô siêu thị là đủ để hắn nhớ đời”    Tản văn “Sách của con đâu? ” là một cách khuyến cáo các bậc cha mẹ nên hướng con đến với văn hoá đọc bắt đầu từ những việc thay lì xì bằng sách. Ban đầu những mệnh giá 20 hay 50 ngàn VNĐ hay 2 USD mà người ta quan niệm là “lucky money”(tờ bạc may mắn) thay bằng những quyển sách có thể khiến người ta so đo, nhưng  khi đã trở thành nếp thì sẽ rất bổ ích về nhiều mặt.    Và không chỉ có thế…    Nhìn chung tạp văn của NNA rất nhẹ nhàng về nhiều mảng,nhưng cách ứng xử nhân văn của con người về cuộc sống vẫn làm gốc cho những trang viết ở đây. Và vì thế mà lần nào đọc tác phẩm của anh ta cũng muốn đọc một mạch như gặp một người bạn, tay bắt mặt mừng luôn đem đến cho ta cảm giác dễ chịu không muốn rời xa.    Có thể mượn ý thơ của Lê Giang để nói về  tạp văn này: Đời cho ta được nâng niu Nâng niu cho đời ta được…

Mẹ ơi đừng chờ !

Nước mắt mẹ không còn để khóc những đứa con!

Mâm cơm mẹ dọn, nguội rồi

  Mẹ ơi hãy cất, đừng ngồi nhớ con!

  Mẹ ơi, xin mẹ  đừng buồn,  

 Ở phương trời ấy con luôn trở về.

 Thôi đừng níu bước sơn khê  

 Sống là gửi, thác mẹ về với con!  

 Con xa Mẹ vì nước non  

 Đau lòng đạo hiếu chưa tròn, Mẹ ơi!

     

                      20/10/2012

20/10

Muốn sang

Hắn nghĩ về câu ca dao :
"Muốn sang thì bắc cầu kiều
Muốn con hay chữ thì yêu lấy thầy"
Là một điều mà xưa nay người ta vẫn làm. Nhưng với hắn cái “cầu kiều” kia còn hàm chứa bao lời nhắn nhủ khác cũng quan trọng không kém. Mà với hắn lúc ấy là:
"Muốn sang thì bắc cầu kiều
Muốn yêu con chị phải chiều thằng em."
Thế là hắn bắt đầu chiến dịch đả phá những lời chê ỏng, chê eo của chị hắn về mấy “phò mã” tương lai. Rằng :
"Cao chê ngỏng, thấp chê lùn
Béo chê béo trục béo tròn
Gầy chê xương sống, xương sườn nhô ra."
Chị hắn vì những lời nhắc nhở đầy trách nhiệm của thằng em, có lúc đã “tua” lại trong trí nhớ xem mình có vô tình làm thất vọng ai trong số đó không thì thấy các biển số đã lướt qua không có gì đặc biệt đến nỗi phải ân hận, nên yên tâm làm gương cho thằng em về việc chọn lựa cho mình một nửa bên kia xứng đáng.
Thế rồi thời gian trôi qua, trôi qua…
Chị hắn thập thò, nhận lời hẹn hò với một anh bạn cùng công ty. Hắn được rủ đi làm chỗ dựa tinh thần cho bà chị trong những buổi đầu bị tấn công với tư thế “hai chọi một chẳng chột cũng què”. Hắn nghe chị hắn với cái tên không béo ,không gầy kia trao qua đáp lại mà phán về họ:“Khôn ngoan đến mực nói năng phải lời”, thỉnh thoảng lại chêm vào vài câu tưởng như chẳng ăn nhập của mình nhưng cũng khiến ông anh ( rể tương lai nửa mừng nửa lo!). Chị hắn rất yên tâm vì sự có mặt của hắn trong thời kì phòng ngự chưa chuyển sang cầm cự này. Dần dần hắn thấy ông anh có vẻ được được, hay nói với hắn về những vấn đề thuộc phạm trù chuyên môn. Cái ngành Mỹ thuật mà hắn theo học có rất nhiều điều có thể nói chuyện với ông anh khác họ này. Theo hắn, anh ta là một tay đa hệ! Và đặc biệt là tên này it nói nhưng khi nói thì rất dí dỏm. Hắn kể có lần cùng anh đi siêu thị, có người tưởng anh là dân Nhật vì anh mắt một mí và cũng từng sống làm việc ở Nhật nên hao hao, thế là người kia sổ một tràng tiếng Nhật đại khái anh đến việt Nam lâu chưa, hiện làm ở đâu…cuối cùng anh trả lời : nãy giờ anh nói gì tôi không hiểu!  Người Việt  Nam sính ngoại kia tẽn tò quá bỏ đi một mạch!
Rồi những ngày chị hắn mưa nắng thất thường, hắn phải phải làm “nhịp cầu nối những bờ vui” !
 Rồi cái gì phải đến nó đã đến! Thời điểm tổng phản công bắt đầu. Anh rể nhờ hắn tìm một số bạn đồng trang lứa, cao ráo đẹp giai như hắn bưng quả ( hi hi , hắn lại thuộc thành phần phía bên kia, vì nhà anh ở miền Nam, mà ra miền Trung hỏi vợ!)
Để đến bây giờ hắn sắp lên chức cậu!
Sinh nhật hắn, anh rể đã tặng cho hắn một chiếc tablet sau chuyến anh đi vinh danh tại Singapo về. Hắn ngẫm câu “Muốn yêu con chị phải chiều thằng em” quả là đúng!
20/10 hắn đến chúc mừng chị hắn và luôn thể xem anh hắn có kế hoạch gì đặc biệt!

Ma ma Phật Phật!

Cảm giác lửng lơ ấy đôi lúc làm ta nghi ngờ…
Một lòng tốt ư ? Chưa chắc!
Một sự giả dối à? Chưa hẳn!
Thế nhưng ta cứ lấn cấn, cứ bất an!
Vẫn  biết con người là tổng hoà của mọi cảm xúc buồn vui…trạng thái hưng phấn hay tức giận…mọi mối quan hệ gia đình, xã hội ,thân sơ…
Nhưng ta không thể tin khi chữ tín đã mất! Ta không nể phục khi cần khinh khi!
Chẳng lẽ ta cứ giả vờ  vui khi lòng rười rượi buồn?
Ai kiểm chứng giọt nước mắt xuê xoa  khi đồng nghiệp mắc sai lầm nghiêm trọng cần xử lí nghiêm kia là thật hay sự tinh vi trước một đại hội quan trọng sắp diễn ra?
Ai tin cái miệng ngọt ngào kia giúp đỡ kẻ non nớt yếu kém hay đang biến họ thành tay sai, tai mắt di động?
Ai nói những kế hoạch chi li tới từng milimet kia không bị chi phối bởi lợi nhuận mà với họ chỉ là muối bỏ bể  nhưng với kẻ khốn khó thì đó cũng đang còn là mối bận tâm?
Xưa dạy “Đi với Bụt mặc áo cà sa, đi với ma mặc áo giấy”. Nhưng giờ ma cũng khoác cà sa, nên ta chỉ còn lẩm nhẩm ma ma Phật Phật!

Vện & Luc Ky

Câu chuyện ba tôi kể về con chó nhà ông bà nội tôi ám ảnh suốt tuổi thơ tôi cho đến tận bây giờ, khi mà ba đã đi theo Nội tôi về miền Cực lạc .
          Hồi ấy nhà ông bà nội tôi nuôi một con chó, có lẽ để cho cuộc sống đỡ buồn tẻ hơn là để giữ nhà, vì hồi ấy nhà có gì đâu mà giữ. Vện (thường được gọi là Zện) là cái tên của nó. Vện biết chủ
khó khăn nên nó ăn bất cứ món gì mà chủ cho. Điều này làm tôi nhớ đến con mèo quý của vua đã được trạng Quỳnh huấn luyện chỉ biết ăn rau. Còn Vện không cần luyện cũng chỉ thích nghi với củ quả ,rau mắm, làm gì có món gì khác đâu mà chờ đợi, mà kén chọn.
 Vện rất yêu quý mọi người trong gia đình, đặc biệt là bà nội tôi. Mỗi khi thấy bà tôi về là nó chạy ra ngõ mừng quấn quit, vẫy đuôi, liếm trên đôi tay còn lấm lem bùn đất và nhễ nhại mồ hôi của bà. Bà tôi cởi nón ra là vuốt trên mình nó, nựng những lời yêu thương, khiến đôi mắt nó long lanh những giọt lệ biết ơn và nằm xuống vì có lẽ sợ nội tôi mệt. Nội tôi tất bật với khói rơm ,bếp núc…Vện lẽo đẽo theo chân.
    Nội tôi ngả lưng trên chõng tre, Vện phủ phục bên dưới. Hễ thấy loáng thoáng bóng người lạ, nó không sủa inh ỏi mà cứ “sực.. sực..” trong mũi trong họng nửa như khó chịu,nửa như đánh thức mà lại không muốn làm cả nhà giật mình. Nghe kể mà thương con Vện ý tứ, nghĩa tình quá.
    Thế rồi hoàn cảnh ngặt nghèo sao đó mà Nội tôi phảỉ bán nó đi. Có lẽ, lão Hạc của Nam cao khi phải bán con Vàng thì cũng không thể đau khổ, dằn vặt hơn nỗi lòng của Nội tôi lúc bán con Vện!. Vện phải về với chủ mới. Đó là một người từ làng xa đến mua cau, thấy nhà Nội tôi có con chó tinh khôn từng hỏi mua, nhưng lúc ấy Nội tôi không bán.
    Vện buộc phải rời xa nhà nội về nhà chủ mới ở làng khác, cách rất xa làng cũ mà nó đã sống.
    Vậy mà kì lạ làm sao, sau mấy ngày cả nhà đều thương nhớ nó thì nó bỗng trở về thăm . Rồi sau đó ngày nào nó cũng về, ban ngày quanh quẩn nhà Nội, đôi mắt nó buồn rười rượi. Cứ khi mặt trời  lặn thì nó lủi thủi men theo đường đồng về nhà chủ mới để canh ban đêm.  Thấy Vện cứ đi đi về về , Nội tôi sợ mất lòng người chủ mới của nó, Nội rủ rỉ khuyên nó đừng về nữa vì nhà đã bán nó rồi, kẻo mất lòng người ta… Vện giúi đầu vào lòng Nội tôi, tru lên nức nở , nước mắt đầm đìa ướt cả vạt lông trên mặt và rời Nội tôi đi mãi mãi. Từ hôm ấy, ngày nào Nội tôi cũng  ra ngõ ngóng trông nhưng không thấy bóng hình nó nữa…
    Sau này tôi nghe kể rất nhiều về những con chó có nghĩa ở khắp nơi trên thế giới. Nhưng con Vện trong hồi ức của ba tôi đã truyền sang tôi những tình cảm mà mỗi khi nhắc đến là tôi lại thấy nhoi nhói trong lòng.
    Có phải vì sự thông minh, nhạy cảm, trung thành của linh vật này mà những người cầm tinh nó bao giờ cũng được người đời tin vào những phẩm chất rất đáng quý trọng chăng?

(Còn nữa...)

Dòng sông phố

Những cơn mưa đầu mùa, tuy chưa dai dẳng nhưng cũng đủ để gợi nhớ.
Nhớ đường Nguyễn Khuyến, gần ngôi nhà nhỏ thân yêu ở Ngô Sĩ Liên – Hà Nội. Ngày xưa mỗi  khi trời mưa to là nước lênh láng, dâng ngập con đường đến trường Lý Thường Kiệt. Lũ trẻ vui như hộị. Chúng rủ nhau lội từ Cửa Nam đến văn Miếu . Rồi lại từ Văn Miếu về Cửa Nam. Ôi sao con đường không dài thêm quãng nữa cho thoả sự vẫy vùng, khát thèm của  tuổi thơ!
    Dòng sông nào đi qua tuổi thơ không để lại nỗi nhớ, dù đó là dòng sông phố sau những cơn mưa? Khắc khoải trở về dòng sông tuổi thơ!
    Đã bao năm trôi qua, vậy mà bây giờ lại có thêm nhiều phố “Nguyễn khuyến” để “Hà Nội mùa này phố cũng như sông…”. Để những đám cưới, chú rể cõng cô dâu, còn xe thì tự do trôi trên phố và những bàn tiệc không người đến dự vì lấy đâu ra thuyền mà lách trên dòng sông phố!
    Sông phố oằn mình chở nặng những chuyến xe phun khạc làm không gian nhuốm bụi đặc sệt với khói xăng dầu tạo nên một tạp khí đến nghẹt thở. Dòng sông quá tải tưởng chừng như sắp vỡ oà bởi không chỉ các con xe đời mới, các kiểu xe cổ điển của dân sành điệu, bởi xe đạp không cần đạp vẫn lao như tên bắn, bởi những quanh gánh cứ chen chúc với những gì thuộc về văn minh đô thị, bởi người đi bộ không có vỉa hè để cất bước nên đã liều đem tính mạng mình tỷ thí với xe hơi siêu tốc.
    Một Titanic trên đại dương va phải đá ngầm chỉ có thể giết chết trong chốc lát hàng nghìn người rồi vĩnh viễn nằm dưới biển khơi như một đống sắt vụn. Còn trên sông phố, dòng chảy lặc lè ,quá mệt mỏi, ô nhiễm kia đã nuốt bao mạng người mỗi ngày, mỗi tháng, mỗi năm? Và sẽ còn là vương quốc  thuỷ quái khi giao thông mỗi ngày một bế tắc!
    Sẽ có thêm nhiều sông phố cho những người lội bộ. Nhưng ai dám chắc nó sẽ không bị những chợ đêm trôi nổi, vật vờ khiến bước chân con người vướng víu mỗi khi muốn thả hồn trong đêm yên tĩnh … chuẩn bị cho một ngày mưu sinh vất vả hôm sau?

“Sông cũng như người ấy. Có khi buồn vui có khi hờn ghen, chỉ tình yêu tuổi thơ mới thấy. Ôi những con thuyền giấy, những năm tuổi thơ đã đi về đâu? Để mình tôi nhớ nhung bây giờ…”